Interview ‘We zijn zo dankbaar voor al deze ervaringen. Ze zijn ook belangrijk voor onze sfeerschets van een land. Je kijkt beter omdat je schrijft.’ Macaber Maar Birma bekoort Leon en Joke uiteindelijk toch het meest. ‘Echt met stip. Al zouden we dat liever geheimhouden. De titel – de Nederlandse primeur – lag in 1997 nog gevoelig vanwege het keiharde dictatoriale regime en de westerse boycot. Moesten we wel willen dat Nederlanders dat land gingen bezoeken? We gingen toch. En troffen de geweldige combinatie van natuur en authentieke boeddhistische cultuur plus de meest hartelijke en beschaafde mensen ter wereld. Hoe gek dat gezien de context ook klinkt.’ Leon gaat liever niet meer naar de Killing Fields en de Tuol Sleng-gevangenis van de Rode Khmer in Cambodja. ‘Duizenden en duizenden doden vielen daar. Het is zo macaber dat dit nu toeristische attracties zijn.’ Azië is in die 25 jaar reizen en schrijven natuurlijk veranderd. ‘Toch moet je alles in perspectief zien,’ vindt Leon. ‘Het oogt westers met grote steden vol betonblokken, satellietschotels, motoren, computers en mobieltjes. En het is toeristischer dan vroeger. Dat heeft onaantrekkelijke kanten, maar is ook een façade. Stap maar eens een Indiase tempel binnen. Vrouwen in sari’s brengen er hun offerandes. Tussen de Noord-Vietnamese steden liggen nog dorpen met huizen op palen langs de rivier. De landbouw is er niet gemechaniseerd. Dan stap je weer terug in de tijd.’ Neusdoppen Met zo veel reisgidsen in de winkel is er altijd wel een reis in zicht om een titel te vernieuwen. Joke is heel praktisch: ‘Natuurlijk weet je exact welke informatiegaten je moet vullen. Toch is ter plekke nooit sprake van een rigide reisschema. We gaan twee maanden weg, maar boeken hooguit de retourvlucht en de eerste overnachting. Leon zoekt altijd wel uit wat het beste jaargetijde is. Te warm of te regenachtig is lastig werken, en bovendien leeft iedereen dan binnenshuis. Een paar festivals proberen we ook mee te pakken. Maar verder zien we wel hoe het loopt. Soms duurt iets korter of langer dan je had gedacht. Dan moet je terug naar tempel nummer zoveel om een foto over te doen. Of je ontmoet bijzondere mensen.’ Zoals die oudere vrouw van het Apatanibergvolk in het Indiase Arunachal Pradesh. ‘Ze had nog de tatoeages en de neusdoppen die vroeger gebruikelijk waren om vrouwen onaantrekkelijk te maken en zo te beschermen tegen roof. Ze had lang op me gewacht, zei ze. Ik was de eerste buitenlander die ze zag.’ 34 DOMINICUS magazine MEISJES OP EEN markt IN NOORD-VIETNAM ‘Stap maar eens een Indiase tempel binnen. Vrouwen in sari’s brengen er hun offerandes. Tussen de Noord-Vietnamese steden liggen nog dorpen met huizen op palen langs de rivier. De landbouw is er niet gemechaniseerd, je stapt weer terug in de tijd.’ Pagina 33
Pagina 35Scoor meer met een online shop in uw boeken. Velen gingen u voor en publiceerden gidsen online.
Sunny cars - voorjaar 2014 Lees publicatie 3Home